सौर ऊर्जा
अभ्यास
I. एक वाक्य में उत्तर लिखिए :
1. सूर्य पृथ्वी से लगभग कितने कि.मी. की दूरी पर
उत्तर: सूर्य पृथ्वी से लगभग 15 करोड कि.मी. की दूरी पर है।
2. सौर ऊर्जा का अर्थ क्या है ?
उत्तर: सौर ऊर्जा का अर्थ है सूर्य-शक्ति है।
3. सौर ऊर्जा से बिजली पैदा करने के मुख्यतः कितनी तकनीकें हैं ?
उत्तर: सौर ऊर्जा से बिजली पैदा करने के मुख्यतः दो तकनीके हैं।
4. घरों में सौर ऊर्जा का उपयोग कैसे किया जा | सकता है ?
उत्तर: घरों में सौर ऊर्जा का उपयोग पानी गरम करने और बिजली मिलने के लिए होता है।
5. सोलार कुकर को हिंदी में क्या कहते हैं ?
उत्तर: सोलार कुकर को हिंदी में सौर जूला पाचक कहते है।
6. सौर पथ-दीप से किसकी बचत होती है ?
उत्तर: सौर पथ-दीप से बिजली की बचत होती है।
II. दो-तीन वाक्यों में उत्तर लिखिए :
1. सूर्य कितना शक्तिशाली है ? उससे बिजली बनाने का काम कबसे शुरु हुआ है ?
उत्तर: सूर्य उर्जा के एक हिस्से मात्र में हमारी ऊर्जा संबंधी आदी आवश्यकताएँ पूर्ण हो सकती है। जैसे जैसे बिजली का उपयोग तथा माँग बढने लगी तब सूर्य से बिजली बनाने का काम शुरु हुआ।
2. सूर्य से हमें क्या-क्या मिलता है ?
उत्तर: सूर्य से हमें ताप, प्रकाश मिलता है तथा बिजली का उत्पादन भी होता है। नवीकरणीय योग्य उर्जा का उत्पादन होता है।
3. नवीकरणीय योग्य ऊर्जा का उत्पादन मुख्यतः किन तत्वों से हो सकता है ?
उत्तर: नवीकरणीय योग्य ऊर्जा का उत्पादन मुख्यतः जल, वायु और सूर्य इन तीन तत्वों से हो सकता है। इसे जल ऊर्जा, वायु ऊर्जा और सौर ऊर्जा भी कहा जाता है।
4. तीन ऊर्जाओं के नाम लिखिए।
उत्तर: जलउर्जा, वायुउर्जा और सौर उर्जा कहा जाता है।
5. सौर ऊर्जा से बिजली पैदा करने के लिए उपलब्ध तकनीकें कौन-सी है ?
उत्तर: सौर ऊर्जा से बिजली पैदा करने के लिए उपलब्द दो तकनीके उपलब्ध है – एक है फोटोवोल्टाइट और दूसरा है कॉन्सेंट-टिंग।
6. सौर लालटेन के बारे में लिखिए।
उत्तर: सौर ऊर्जा का उपयोग सौर लालटेन में होता है। यह हल्का होता है। इसे जलाने के लिए मिट्टी का तेल, पेट-ल या गैस की जरूपत नही पडती।
III. रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिए :
1. सूर्य पृथ्वी से है बहुत दूर, किन्तु है बहुत ___________ ।
2. सौर ऊर्जा उत्पादन की तकनीक में ___________ से वृद्धि हुई है।
3. सौर ऊर्जा को सीधे ___________ में बदला जा सकता है।
4. कृषि क्षेत्र में जल निकालने के लिए ___________ का उपयोग किया जाता है।
उत्तर:
1. सूर्य पृथ्वी से है बहुत दूर, किन्तु है बहुत शक्तिशाली ।
2. सौर ऊर्जा उत्पादन की तकनीक में तेजी से वृद्धि हुई है।
3. सौर ऊर्जा को सीधे बिजली में बदला जा सकता है।
4. कृषि क्षेत्र में जल निकालने के लिए सौर पंप का उपयोग किया जाता है।
IV. जोडकर लिखिए
1. यातायान के क्षेत्र में सौर चूल्हा पाचक।
2. औद्योगिक क्षेत्र में पर्यावरण प्रदूषण नहीं होता।
3. सौर ऊर्जा से बिजली से ज्यादा सुरक्षित है।
4. सौर ऊर्जा अधिक लाभदायक सिद्ध हुआ है।
5. सोलार कुकर ईंधन की बचत होती है।
उत्तर:
1. यातायान के क्षेत्र में ईंधन की बचत होती है।
2. औद्योगिक क्षेत्र में अधिक लाभदायक सिद्ध हुआ है।
3. सौर ऊर्जा से पर्यावरण प्रदूषण नहीं होता।
4. सौर ऊर्जा सौर चूल्हा पाचक।
5. सोलार कुकर बिजली से ज्यादा सुरक्षित है।
V. विलोम शब्द लिखिए
1. पूर्ण
2. प्रकाश
3. बढना
4. प्रमुख
5. गरम
6. हल्का
7. अधिक
8. लाभ
9. उपयोगी
10. सुरक्षित
उत्तर:
1. पूर्ण x अपूर्ण
2. प्रकाश x अँधेरा
3. बढना x घटना
4. प्रमुख x गौण
5. गरम x ठंडा
6. हल्का x भारी
7. अधिक x ज्यादा
8. लाभ x नुकसान
9. उपयोगी x निरुपयोगी
10. सुरक्षित x असुरक्षित
VII. कल और आज का अंतर स्पष्ट कीजिए :
1. पैदल यात्रा विभिन्न सवारी
2. टेलीफोन मोबाईल
3. रेकॉर्डप्लेयर सीडी
4. हाथ से कपडे धोना वॉशिंग मशीन
5. पंखा एसी
IX. कन्नड में अनुवाद कीजिए :
1. सौर ऊर्जा का अर्थ है सौर-शक्ति।
उत्तर: ಸೌರ ಊರ್ಜಾ ಎಂದರೆ ಸೂರ್ಯಶಕ್ತಿ
2.सूर्य से हमें ताप भी मिलता है, प्रकाश भी।
उत्तर: ಸೂರ್ಯನಿಂದ ನಮಗೆ ಶಾಖ ಹಾಗೂ ಬೆಳಕು ಸಹಾ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
3. सौर ऊर्जा से पानी भी गरमाया जा सकता है।
उत्तर: ಸೂರ್ಯಶಕ್ತಿಯಿಂದ ನೀರನ್ನು ಸಹಾ ಕಾಯಿಸಬಹುದು
4. वाह ! सौर पथ-दीप से होती है बिजली की बचत।
उत्तर: ವಾಹ್ ! ಸೂರ್ಯ ಬೀದಿ ದೀಪದಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉಳಿತಾಯವಾಗುತ್ತದೆ.
5. सौर ऊर्जा बिजली से ज्यादा सुरक्षित है।
उत्तर: ಸೂರ್ಯಶಕ್ತಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ.
X. वर्ग पहेली में बिजली से चलनेवाली कुछ चीजों के नाम हैं। उन्हें चुनकर लिखिएः
1. मेटो
2. धुलाई यंत्र
3. रेडियो
4. दूरदर्शन
5. पंखा
6. संगणक
7. रेल
XII. अनुरूपता
1. रात : चाँद :: दिन : _____
2. चाँद : चाँदनी :: सूर्य : _____
3. शक्तिशाली : उपसर्ग शब्द :: शक्तिहीन : _____
4. जलशक्ति : जलऊर्जा :: सूर्यशक्ति : _____
उत्तर:
1. रात : चाँद :: दिन : सूर्य
2. चाँद : चाँदनी :: सूर्य : रोशनी
3. शक्तिशाली : उपसर्ग शब्द :: शक्तिहीन : प्रत्यय शब्द
4. जलशक्ति : जलऊर्जा :: सूर्यशक्ति : सौरऊर्जा
भाषा ज्ञान
II. निम्नलिखित चिह्नों को पहचानकर रिक्त स्थान भरिए :
1. उदाहरण चिह्न – ” “
2. पूर्ण विराम – |
3. अल्पविराम – ,
4. विवरण चिह्न – :
5. प्रश्नसूचक – ?
6. कोष्ठक – ( )
7. अर्धविराम – ;
8. योजक चिह्न – –
सौर ऊर्जा
सौर ऊर्जा पाठ का सारांश –
हजारो सालो में हम सूर्य की उर्जा का उपयोग करते आ रहे है। सूर्य पृथ्वी से लगभग 15 करोड कि.मी. दूरी पर है परंतु बहुत शक्तिशाली उर्जा है। उसकी उर्जा के एक हिस्से मात्र से हमारी उर्जा संबंधी सारी आवश्यकताएँ पूर्ण हो सकती है। सौर ऊर्जा का मतलब सूर्यशक्ति है। अंग्रेजी में ‘Solar Energy’ कहते हैं। सूर्य से हमें ताप और प्रकाश मिलता है। बिजली का उपयोग तथा माँग बढने लगी तब प्रारंभ हुआ सूर्य से नवीकरणीय योग्य उर्जा का उत्पादन।
योग्य उर्जा का उत्पादन मुख्यतः वायु, जल तथा सूर्य इन तत्वों से हो सकता है। इसे जल उर्जा, वायु उर्जा और सौर उर्जा कहा जाता है। सौर ऊर्जा से बिजली पैदा करने के प्रमुख रूप से दो तकनीके उपलब्द है। एक है। फोटोवोल्टाइक और दूसरा कॉन्सेंट-टिंग। सौर ऊर्जा का उपयोग सौरऊर्जा, सोलार कुकर, सौर लाइटेन, सौरपथ – दीप में होता है।
सौर ऊर्जा – इससे घरों में बिजली मिलती है। सोलार कुकर (सौर जूल्हा वाचक) – ईधन के बदले सौर ऊर्जा का उपयोग करके खाना पकाया जा सकता है। सौरलालटेन – इसे जलाने के लिए मिट्टी का तेल, पेट-मेल | या गैस की जरूरत नहीं पड़ती। सौर पथ-दीप – इससे बिजली की बचन होती है। जहाँ विद्युत लाइन नहीं लगा सकते ऐसे प्रदेशों में बहुत उपयोगी है।
ಸೌರ ಶಕ್ತಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಸಾರಾಂಶ:
ಇಂದಿನ ಯುಗಕ್ಕೆ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಶಕ್ತಿ ಕೂಡ ಪದೇ ಪದೇ ಬಳಸಬಹುದು. ಈ ಪಾಠದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯ ಮಹತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಾವು ಸೂರ್ಯನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಇತ್ತೀಚಿನದು. ಸೂರ್ಯ ಭೂಮಿಯಿಂದ 15 ಕೋಟಿ ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಕಿಂಚಿತ್ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯ ಬಳಕೆಯಿಂದ ನಮ್ಮ ಅವಶ್ಯ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬಹುದು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ನಮಗೆ ಶಾಖ ಹಾಗೂ ಬೆಳಕು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ಮಾನವನ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಹೊಸ ಹೊಸ ವಿಧಗಳನ್ನು ಕುಡುಕ ತೊಡಗಿದ. ಆಗ ಶುರುವಾಯಿತು ನವೀಕರಣಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನೀರು, ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್, ಸೂರ್ಯನಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಎರಡು ವಿಧದಲ್ಲಿ ಮಾಡಬಹುದು.
1. ಫೋಟೋ ವೋಲ್ಟಯಿಕ್.
2. ಕಾoನ್ಸನ್ ಟೈಪಿಂಗ್ ಇದರಿಂದ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ, ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ರೂಪಾಂತರ ಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ:
1. ಸೂರ್ಯಶಕ್ತಿ: ಇದನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ ಬದಲು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ಇದನ್ನು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಪಡೆದು ಬೆಳಕು, ಶಾಖ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಬಿಸಿ ನೀರು ಕಾಯಿಸಬಹುದು.
2. ಸೂರ್ಯ ಕುಕ್ಕರ್ (ತೋಲಾರ್ ಕುಕ್ಕರ್)- ಅಡಿಗೆ ಮಾಡಲು ಸಹಕಾರಿ ಬಿಸಿಲಲ್ಲಿ ಕುಕ್ಕರ್ ಇಟ್ಟರೆ ಅಡುಗೆ ಆಗುತ್ತದೆ.
3. ಸೋಲಾರ್ ಲಾಲಟೀನ್ -ಇದು ಹಗುರ, ಇದರಿಂದ ಬೆಳಕು ಪಡೆಯಲು ಎಣ್ಣೆ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಇಂಧನದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.
4. ಸೋಲಾರ್ ಬೀದಿ ದೀಪ- ಸೂರ್ಯನಿಂದ ನೇರ ಬೆಳಕು, ವಿದ್ಯುತ್ ತಂತಿ, ಕಂಬಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲ.
ಇದೇ ರೀತಿ ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ನೀರಾವರಿಗೆ, ಪಂಪ್ ಉಪಯೋಗಿಸಕ್ಕೆ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಸರಕು ಸಾಗಣೆ, ವಾಹನ ಚಾಲನೆಗೂ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ಸೂರ್ಯಶಕ್ತಿಯ ಬಳಕೆ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯ ಬಳಕೆಯಿಂದ ವಾತಾವರಣದ ಮಾಲಿನ್ಯ ತಡೆಯಬಹುದು. ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಗಿಂತಲೂ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ. ನಿ ಸಂದೇಹವಾಗಿ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಅತ್ಯಂತ ಉಪಯೋಗಿಯಾಗಿದೆ.
ಇಂದಿನ ಯುಗಕ್ಕೆ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಶಕ್ತಿ ಕೂಡ ಪದೇ ಪದೇ ಬಳಸಬಹುದು. ಈ ಪಾಠದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯ ಮಹತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಾವು ಸೂರ್ಯನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಇತ್ತೀಚಿನದು. ಸೂರ್ಯ ಭೂಮಿಯಿಂದ 15 ಕೋಟಿ ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಕಿಂಚಿತ್ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯ ಬಳಕೆಯಿಂದ ನಮ್ಮ ಅವಶ್ಯ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬಹುದು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ನಮಗೆ ಶಾಖ ಹಾಗೂ ಬೆಳಕು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ಮಾನವನ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಹೊಸ ಹೊಸ ವಿಧಗಳನ್ನು ಕುಡುಕ ತೊಡಗಿದ. ಆಗ ಶುರುವಾಯಿತು ನವೀಕರಣಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನೀರು, ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್, ಸೂರ್ಯನಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಎರಡು ವಿಧದಲ್ಲಿ ಮಾಡಬಹುದು.
1. ಫೋಟೋ ವೋಲ್ಟಯಿಕ್.
2. ಕಾoನ್ಸನ್ ಟೈಪಿಂಗ್ ಇದರಿಂದ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ, ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ರೂಪಾಂತರ ಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯ ಉಪಯೋಗದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ:
1. ಸೂರ್ಯಶಕ್ತಿ: ಇದನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ ಬದಲು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ಇದನ್ನು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಪಡೆದು ಬೆಳಕು, ಶಾಖ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಬಿಸಿ ನೀರು ಕಾಯಿಸಬಹುದು.
2. ಸೂರ್ಯ ಕುಕ್ಕರ್ (ತೋಲಾರ್ ಕುಕ್ಕರ್)- ಅಡಿಗೆ ಮಾಡಲು ಸಹಕಾರಿ ಬಿಸಿಲಲ್ಲಿ ಕುಕ್ಕರ್ ಇಟ್ಟರೆ ಅಡುಗೆ ಆಗುತ್ತದೆ.
3. ಸೋಲಾರ್ ಲಾಲಟೀನ್ -ಇದು ಹಗುರ, ಇದರಿಂದ ಬೆಳಕು ಪಡೆಯಲು ಎಣ್ಣೆ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಇಂಧನದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.
4. ಸೋಲಾರ್ ಬೀದಿ ದೀಪ- ಸೂರ್ಯನಿಂದ ನೇರ ಬೆಳಕು, ವಿದ್ಯುತ್ ತಂತಿ, ಕಂಬಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲ.
ಇದೇ ರೀತಿ ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ನೀರಾವರಿಗೆ, ಪಂಪ್ ಉಪಯೋಗಿಸಕ್ಕೆ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಸರಕು ಸಾಗಣೆ, ವಾಹನ ಚಾಲನೆಗೂ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ಸೂರ್ಯಶಕ್ತಿಯ ಬಳಕೆ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿಯ ಬಳಕೆಯಿಂದ ವಾತಾವರಣದ ಮಾಲಿನ್ಯ ತಡೆಯಬಹುದು. ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಗಿಂತಲೂ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ. ನಿ ಸಂದೇಹವಾಗಿ ಸೂರ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಅತ್ಯಂತ ಉಪಯೋಗಿಯಾಗಿದೆ.
0 Comments